Ὁ Ἅγιος Φιλάρετος ἦταν ὑπόδειγμα κάθε ἀρετῆς καὶ ἰδιαίτερα τῆς ἀγαθοεργίας. Ἔζησε τὸν Η΄ αἰῶνα στὴν πόλη Ἀμνεία τῆς Παφλαγονίας. Οἱ γονεῖς του ὀνομαζόνταν Γεώργιος καὶ Ἄννα. Παντρεύθηκε τὴν Θεοσεβὼ καὶ ἀπέκτησε τρία παιδιά. Ἕναν υἱό, τὸν Ἰωάννη, καὶ δύο θυγατέρες, τὴν Ὑπατία καὶ τὴν Εὐανθία. Ὁ Ἅγιος Φιλάρετος ἦταν γεωργὸς καὶ ἀπὸ τὰ εἰσοδήματά του, πλουσιοπάροχα μοίραζε ἐλεημοσύνη στοὺς πτωχούς. Ὁ Θεὸς ὅμως ἐπέτρεψε ὁ Φιλάρετος κάποτε να κατηντήση πολὺ πτωχός. Στὴν κατάστασή του αὐτή, ὁ Ἅγιος τοῦ Θεοῦ ἔδειξε θαυμαστὴ καρτερία ὅπως ὁ Ἰὼβ καὶ συνέχισε νὰ ἀγαθοεργῆ μέχρι ὑπερβολῆς. Καὶ ὁ Θεὸς ἀφοῦ εἶδε τὴν ἀσυναγώνιστη πίστη του οἰκονόμησε μὲ τὴν πρόνοιά Του, ὥστε ὁ Κωνσταντῖνος ὁ υἱὸς τῆς Βασιλίσσης Εἰρήνης, νὰ πάρη γιὰ γυναῖκα του τὴν ἐγγονὴ τοῦ Ἁγίου, τὴν Μαρία, ἐπειδὴ ἦταν πολὺ ὡραία στὴν ψυχὴ καὶ στὸ σῶμα. Τὸν δὲ Ἅγιο Φιλάρετο ἐτίμησε μὲ τὸ ἀξίωμα τοῦ Ὑπάτου. Ἔτσι ἔγινε κάτοχος πολλοῦ πλούτου, τὸν ὁποῖο διεμοίραζε ἀκόμη πιὸ ἄφθονα στοὺς πτωχούς.
Λίγο πρὶν κοιμηθῆ, ἐκάλεσε τοῦς συγγενεῖς του καὶ εἶπε τὰ ἑξῆς: «Παιδιά μου, μὴν ξεχνᾶτε ποτὲ τὴν φιλοξενία, μὴν ἐπιθυμεῖτε τὰ ξένα πράγματα, μὴν λείπετε ποτὲ ἀπὸ τὶς Ἀκολουθίες καὶ Λειτουργίες τῆς Ἐκκλησίας, καὶ γενικὰ ὅπως ἔζησα ἐγὼ ἔτσι νὰ ζεῖτε καὶ ἐσεῖς». Καὶ ἀφοῦ εἶπε αὐτά, ξεψύχησε λέγοντας τὴν φράση: «Γενηθήτω τὸ θέλημά Σου».
Ἡ Ἐκκλησία τιμὰ τὴν Μνήμη του τὴν 1η Δεκεμβρίου.
